Tendinitis czy tendinopatia ?

W Walencji dowiedziałam się kilku bardzo ciekawych informacji o ścięgnie i jego patologiach. Myślę, że warto się nimi z Wami podzielić.

W Polsce w świecie medycyny i fizjoterapii często używane jest słowo tendinitis (tendon- z łac. ścięgno, itis – z łać. zapalenie),  jako ostry proces zapalny ścięgna.

Czy naprawdę istnieje coś takiego jak zapalenie ścięgna?

Badania w Australii dowiodły, iż proces zapalny nie dotyczy całego ścięgna, a jedynie ościęgna –dlatego też nazwa tendinitis nie jest adekwatna.

Tak oto w przeszłości mówiono o koncepcie zapalnym (tendinitis)

W dzisiejszych czasach coraz częściej mówi się o koncepcie degeneracyjnym (tendinosis)

A w przyszłości poznany zostanie koncept ciągły (tendinopatia).

Co to jest tendinopatia? 

Zdrowe ścięgno składa się z tkanki łącznej, naczyń krwionośnych oraz proteoglikanów i macierzy pozakomórkowej (ECM). Ścięgno to struktura, która ma absorbować, amortyzować i przenosić wstrząsy. Dobrze zorganizowana, silna lecz elastyczna macierz pozakomówrkowa zezwala na tę funkcję.

Tendinopatia to zwykle rezultat przeciążenia struktury. Objawy kliniczne to ból i dysfunkcja. Jednak tendinopatii nie powoduje jeden wstrząs. Wiele kompresyjnych obciążeń zmienia strukturę ścięgna i taka kombinacja indukuje tendinopatię. Nie będę zagłębiała się bardzo w zmiany, które zachodzą w budowie ścięgna. Opiszę je pokrótce, a zainteresowanych odsyłam do artykułu.

Patologia ścięgna:

·        Zmiany metaplastyczne w kierunku fibrochrząstki

·         Utrata integralności macierzy pozakomórkowej

o   Ścięgno rozwija mniejszą siłę

o   Ścięgno traci zdolności tolerancji obciążenia

·         Zmiany komórkowe

o   Zwiększenie liczny włókien

o   Komórki aktywne i bardziej okrągłe

o   Zwiększenie liczby struktur komórkowych

o   Zmniejszenie zdolności produkcji kolagenu

·         Zmainy w kolagenie

o   Adherencja lub separacja włókien kolagenowych

o   Dezorganizacja kolagenu

o   Wzrost liczby małych włókienek (typ 2 i 4)

·         Zmiany unaczynienia

o   Dużo nowych naczyń

o   Wzrost neuronalny

Fazy tendinopatii (informacje z wykładu:  Fisioterapia en las tendinopatias, Fisioterpaia del Deporte, Universitat de Valencia, 2016):

1.       Faza reaktywna (opuchlizna). Pacjent zaczyna odczuwać ogromny ból

2.       Faza pogorszenia

3.       Faza degeneracyjna. Bół mało intensywny.

Jakimi środkami powinien działać fizjoterapeuta, w celu uzyskania działania analgetycznego?

EbonieRio i wsp.  y  Jill Cook i wsp. przeprowadzili badania na siatkarzach i koszykarzach z  tendinopatią więzadła rzepki.

Metoda: Zawodników poproszono o wykonanie jednonożnego przysiadu i za pomocą NumericRating Scale (NRS; 0–10) ceniono ból odczuwany przez zawodników w więzadle rzepki . Kwestionariusz Victorian Institute of SportAssessment–patellar tendon (VISA-P) również został wypełniony w dwóch badaniach.

W badaniu Jill Cook i wsp. zawodnicy zostali podzieleni na grupę wykonującą ćwiczenia izometryczne i grupę wykonującą ćwiczenia izotoniczne dla więzadła rzepki (ponieważ właśnie w tej strukturze mieli zdiagnozowaną tendinopatię). Obie grupy wykonywały swoje ćwiczenia w czterech sesjach tygodniowo i przez 4 kolejne tygodnie.

Wyniki: pokazały, iż po wykonaniu serii ćwiczeń izometrycznych ból odczuwalny przez zawodników od razu po wykonaniu przysiadu jednonóż oraz 45 min po ćwiczeniu był znacznie mniejszy. Ćwiczenia izotoniczne zadziałały podobnie, z tą różnicą, że 45 min po serii  nie odnotowano działania analgetycznego.

Protokuł postępowania w tendinopatii więzadła rzepki wg artykułu 

Podsumowując badania: ćwiczenia izmotetryczne powodują natychmiastowe uśmierzenie bólu, które trwa nawet do 45 min, natomiast ćwiczenia izmotoniczne nie gwarantują działania odległego w czasie.

Działanie przeciwbólowe ćwiczeń izometrycznych i izotnicznych wg artykułu

Ważne! Skurcze izometryczne muszą osiągać wartość do 70% RM (maksymalnego powtórzenia), aby działały analgetycznie, tz. przeciwbólowo. Właśnie do tej wartości nocyreceptory, czyli receptory bólowe, pozostają nieaktywne (informacje z wykładu:  Fisioterapia en las tendinopatias, Fisioterpaia del Deporte, Universitat de Valencia, 2016).

Dlaczego obciążenie jest dobre? (informacje z wykładu:  Fisioterapia en las tendinopatias, Fisioterpaia del Deporte, Universitat de Valencia, 2016)

Oprócz bardzo ważnego działania ćwiczeń izometrycznych, jakim jest działanie przeciwbólowe, istnieje też inna jego zaleta. Tendinipatia charakteryzuje się chaotycznym ułożeniem włókien kolagenowych. Jeżeli osobie, która ma właśnie to schorzenie, zalecimy odpoczynek, włókienka nie będą miały szansy aby wrócić do swojego pierwotnego ułożenia – do porządku. Natomiast jeżeli obciążymy chorą strukturę, stworzymy jej warunki do regeneracji i do równoległego względem siebie ułożenia włókien kolagenowych 

Tak więc Drodzy Fizjoterapeuci: odpoczynek wrogiem tendinopatii! Obciążenie natomiast jej przyjacielem!

Do roboty! J

Bibliografia:

• Docking T. i wsp., Relationship between compressive loading and ECM changes in tendons, Muscles, Ligaments and Tendons Journal 2013; 3 (1): 7-11
• Cook J. i wsp., Do isometric and isotonic exercise programs reduce pain in athletes with patellar tendinopathy in-season? A randomised clinical trial, Journal of Science and Medicine in Sport 19 (2016) 702–706
• Rio E. i wsp., Isometric exercise induces analgesia and reduces inhibition in patellar tendinopathy, British Journal of  Sports Medicine, 2015;49:1277–1283
• www.thefreedictionary.com
• źródło zdjęcia: www.easyfitclub.it