Tendinitis czy tendinopatia ?

W Walencji dowiedziałam się kilku bardzo ciekawych informacji o ścięgnie i jego patologiach. Myślę, że warto się nimi z Wami podzielić.

W Polsce w świecie medycyny i fizjoterapii często używane jest słowo tendinitis (tendon- z łac. ścięgno, itis – z łać. zapalenie),  jako ostry proces zapalny ścięgna.

Czy naprawdę istnieje coś takiego jak zapalenie ścięgna?

Badania w Australii dowiodły, iż proces zapalny nie dotyczy całego ścięgna, a jedynie ościęgna –dlatego też nazwa tendinitis nie jest adekwatna.

Tak oto w przeszłości mówiono o koncepcie zapalnym (tendinitis)

W dzisiejszych czasach coraz częściej mówi się o koncepcie degeneracyjnym (tendinosis)

A w przyszłości poznany zostanie koncept ciągły (tendinopatia).

Co to jest tendinopatia? 

Zdrowe ścięgno składa się z tkanki łącznej, naczyń krwionośnych oraz proteoglikanów i macierzy pozakomórkowej (ECM). Ścięgno to struktura, która ma absorbować, amortyzować i przenosić wstrząsy. Dobrze zorganizowana, silna lecz elastyczna macierz pozakomówrkowa zezwala na tę funkcję.

Tendinopatia to zwykle rezultat przeciążenia struktury. Objawy kliniczne to ból i dysfunkcja. Jednak tendinopatii nie powoduje jeden wstrząs. Wiele kompresyjnych obciążeń zmienia strukturę ścięgna i taka kombinacja indukuje tendinopatię. Nie będę zagłębiała się bardzo w zmiany, które zachodzą w budowie ścięgna. Opiszę je pokrótce, a zainteresowanych odsyłam do artykułu.

Patologia ścięgna:

·        Zmiany metaplastyczne w kierunku fibrochrząstki

·         Utrata integralności macierzy pozakomórkowej

o   Ścięgno rozwija mniejszą siłę

o   Ścięgno traci zdolności tolerancji obciążenia

·         Zmiany komórkowe

o   Zwiększenie liczny włókien

o   Komórki aktywne i bardziej okrągłe

o   Zwiększenie liczby struktur komórkowych

o   Zmniejszenie zdolności produkcji kolagenu

·         Zmainy w kolagenie

o   Adherencja lub separacja włókien kolagenowych

o   Dezorganizacja kolagenu

o   Wzrost liczby małych włókienek (typ 2 i 4)

·         Zmiany unaczynienia

o   Dużo nowych naczyń

o   Wzrost neuronalny

Fazy tendinopatii (informacje z wykładu:  Fisioterapia en las tendinopatias, Fisioterpaia del Deporte, Universitat de Valencia, 2016):

1.       Faza reaktywna (opuchlizna). Pacjent zaczyna odczuwać ogromny ból

2.       Faza pogorszenia

3.       Faza degeneracyjna. Bół mało intensywny.

Jakimi środkami powinien działać fizjoterapeuta, w celu uzyskania działania analgetycznego?

EbonieRio i wsp.  y  Jill Cook i wsp. przeprowadzili badania na siatkarzach i koszykarzach z  tendinopatią więzadła rzepki.

Metoda: Zawodników poproszono o wykonanie jednonożnego przysiadu i za pomocą NumericRating Scale (NRS; 0–10) ceniono ból odczuwany przez zawodników w więzadle rzepki . Kwestionariusz Victorian Institute of SportAssessment–patellar tendon (VISA-P) również został wypełniony w dwóch badaniach.

W badaniu Jill Cook i wsp. zawodnicy zostali podzieleni na grupę wykonującą ćwiczenia izometryczne i grupę wykonującą ćwiczenia izotoniczne dla więzadła rzepki (ponieważ właśnie w tej strukturze mieli zdiagnozowaną tendinopatię). Obie grupy wykonywały swoje ćwiczenia w czterech sesjach tygodniowo i przez 4 kolejne tygodnie.

Wyniki: pokazały, iż po wykonaniu serii ćwiczeń izometrycznych ból odczuwalny przez zawodników od razu po wykonaniu przysiadu jednonóż oraz 45 min po ćwiczeniu był znacznie mniejszy. Ćwiczenia izotoniczne zadziałały podobnie, z tą różnicą, że 45 min po serii  nie odnotowano działania analgetycznego.

Protokuł postępowania w tendinopatii więzadła rzepki wg artykułu 

Podsumowując badania: ćwiczenia izmotetryczne powodują natychmiastowe uśmierzenie bólu, które trwa nawet do 45 min, natomiast ćwiczenia izmotoniczne nie gwarantują działania odległego w czasie.

Działanie przeciwbólowe ćwiczeń izometrycznych i izotnicznych wg artykułu

Ważne! Skurcze izometryczne muszą osiągać wartość do 70% RM (maksymalnego powtórzenia), aby działały analgetycznie, tz. przeciwbólowo. Właśnie do tej wartości nocyreceptory, czyli receptory bólowe, pozostają nieaktywne (informacje z wykładu:  Fisioterapia en las tendinopatias, Fisioterpaia del Deporte, Universitat de Valencia, 2016).

Dlaczego obciążenie jest dobre? (informacje z wykładu:  Fisioterapia en las tendinopatias, Fisioterpaia del Deporte, Universitat de Valencia, 2016)

Oprócz bardzo ważnego działania ćwiczeń izometrycznych, jakim jest działanie przeciwbólowe, istnieje też inna jego zaleta. Tendinipatia charakteryzuje się chaotycznym ułożeniem włókien kolagenowych. Jeżeli osobie, która ma właśnie to schorzenie, zalecimy odpoczynek, włókienka nie będą miały szansy aby wrócić do swojego pierwotnego ułożenia – do porządku. Natomiast jeżeli obciążymy chorą strukturę, stworzymy jej warunki do regeneracji i do równoległego względem siebie ułożenia włókien kolagenowych 

Tak więc Drodzy Fizjoterapeuci: odpoczynek wrogiem tendinopatii! Obciążenie natomiast jej przyjacielem!

Do roboty! J

Bibliografia:

• Docking T. i wsp., Relationship between compressive loading and ECM changes in tendons, Muscles, Ligaments and Tendons Journal 2013; 3 (1): 7-11
• Cook J. i wsp., Do isometric and isotonic exercise programs reduce pain in athletes with patellar tendinopathy in-season? A randomised clinical trial, Journal of Science and Medicine in Sport 19 (2016) 702–706
• Rio E. i wsp., Isometric exercise induces analgesia and reduces inhibition in patellar tendinopathy, British Journal of  Sports Medicine, 2015;49:1277–1283
• www.thefreedictionary.com
• źródło zdjęcia: www.easyfitclub.it 

Troszkę o mnie

Witajcie!  Jestem studentką fizjoterapii, aktualnie studiuję na I roku studiów magisterskich. 

Licencjat zrobiłam na warszawskiej Akademii Wychowania Fizycznego, a na pierwszym semestrze studiów magisterskich wyjechałam na Erasmusa do Walencji. Muszę przyznać, wiele stamtąd wyniosłam. Wróciłam zachwycona! Wiedza, którą tam posiadłam jest dla mnie tym bardziej cenna, że dotyczy głównie ortopedii, traumatologii i terapii manualnej czyli dziedzin, które niesamowicie mnie ciekawią.

Na pewno na blogu poruszę tematy z wykładów z Walencji z takich przedmiotów jak Fizjoterapia w sporcie, czy Fizjoterapia aparatu ruchu.


Po powrocie z Walencji zmieniłam uczelnię. Teraz jestem na studiach magisterskich (również kierunek fizjoterapia), ale na Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu.  Współpracuję z klubem siatkarskim Impel Wrocław.
W sezonie 2017/2018 wraz z drużyną juniorską zdobyłam Wicemistrzostwo Polski.

Interesuję się fizjoterapią sportową. Postanowiłam założyć bloga i pisać o wszystkich ciekawych rzeczach związanych właśnie z tą dziedziną. Oczywiście teksty będą w 100% poparte literaturą: książkami polskimi i zagranicznymi, a także artykułami z Pubmed'u i Google Schoolar. 

Na blogu postanowiłam pisać językiem bardziej potocznym niż naukowym. Dlaczego? Ponieważ słowa na moim blogu kieruję nie tylko do osób z zawodów medycznych i trenerów, ale także do pacjentów.

Liczę na to, że każdy kto wejdzie na mojego bloga, wyniesie z niego jakąś naukę.

Poniżej załączam moje CV, abyście mogli troszkę bardziej mnie poznać.

Życzę miłej lektury i pozdrawiam wszystkich czytelników!

Tuśka

Stretching statyczny vs dynamiczny

W dzisiejszych czasach coraz więcej osoób sięga po używkę jaką jest sport. Muszę przyznać, że ten fakt bardzo mnie cieszy. Jednak wraz ze wzrostem liczby osób uprawiających sport, wzrasta też liczna kontuzji. Czy da się temu zaradzić? Rzeczą jasną jest, iż nie da się wyeliminować wszystkich urazów. Jednak z pewnością części z nich można w łatwy sposób zaradzić.

Co powinno wykonać się przed każdym treningiem? Rozgrzewkę.

A co jest jej nieodzowną częścią - stretchnig (ang. rozciąganie). Stretching przygotowuje układ mięśniowy i więzadłowy do wysiłku, zwiększa zakres ruichu w stawie, poprawia ukrwienie tkanki mięśniowej, a także wzmacnia ścięgna (wg prezentacji mgr Wojciecha Stępnia).

Sama trenowałam siatkówkę i piłkę ręczną. Pamiętam moje rozgrzewki. Ulubioną ich częścią było siadanie na parkiecie i rozciąganie. Dlaczego? Bo to była świetna okazja na pogaduszki z koleżankami z drużyny. Potem już nie było na nie czasu.

Wiele innych drużyn z mojej ligi, lig wyższych czy innych konkurencji sportowych też wykonywało tego typu rozciąganie, tzw. rozciąganie statyczne.

Pytanie brzmi: czy takie rozciąganie jest skuteczne? Jeżeli nie statyczne to jakie? Słyszałam już wiele sprzecznych teorii na owy temat, dlatego też w celu wyjaśnienia zagwostki, postanowiłam sięgnąć do literatury.

Tradycyjnie statyczne rozciąganie to utrzymanie danej pozycji przez określoną ilość czasu. To technika najbezpieczniejsza, ruch wykonuje się do momentu pojawienia się uczucia dyskomfortu,bólu. Do niedawna to rozciąganie było nieodzowną częścią rozgrzewki. Jednak badania wykazują, iż statyczny stretching zmniejsza produkcję siły, co związane jest po pierwsze ze zmianą w relacji długość-napięcie mięśnia, a po drugie zmienionym odruchem na rozciąganie, co zmniejsza aktywację danego mięśnia.

Statyczne rozciąganie wpływa niekorzystnie na skok wzwyż, krótkie sprinty, siłę mięśnową, wytrzymałość, równowagę jak i wysilki wymagające maksymalnych dobrowolnych skurczów mięśni (Amiri-Kharosani M., Kellis, 2013).

Wiele badań wykazało pozytywne skutki rozciągania dynamicznego. Dymaniczny stretching charakteryzuję się rozciągnięciem, a następnie skurczem danego mięśnia. Ciało jest cały czas w ruchu. Stretching dynamiczny należy poprzedzić szybkim marszem lub truchtem w celu przygotowania układu mięśniowego do tego typu rozciągania.

Uczeni potwierdzają, że rozciąganie dynamiczne  zwiększa produkcję siły poprzez podwyższenie temepratury mięśnia oraz jako rozultat PAP (ang. post-activation potentiation). PAP to ostre pobudzenie systemu mięśnowo-nerwowego na skutek konkretnego rodzaju ćwiczeń, tj. przysiadów, pompek czy skurczów izometrycznych, prowadzące do krótkotrwałej poprawy wydajności.

Wykonując wymienione wyżej ćwiczenia, na kilka minut przed docelowycm zadaniem treningu, można polepszyć wydajność tego zadania.  Sprawdza się to szczególnie wtedy, jeżeli głównym elementem treningu jest ćwiczenie skoku, sprintu, rzutu, kopnięcia, a nawet szybkiej zmiany kierunku ruchu (www.scienceforsport.com/post-activation-potentiation/).

Czyli, jeżeli wykonamy dynamiczne rozciąganie (przysiady, skoki, itp.), zajdzie zjawisko PAP, a dzięki temu lepiej wykonamy główne zadanie i cel treningowy.

Może jakiś przykłąd z literatury  (Amiri-Kharosani M., Kellis, 2013) .

Co powiecie na mięśień czworogłowy? :)

.

Grupa badawcza: badania zostały przeprowadzone na 12 piłkarzach nożnych w wieku 19.16 ± 0.83 lat, którzy w swej historii klinicznej nie mieli poważnego urazu kończyn dolnych.

Cel badania: sprawdzenie który ze stretchnigów : dynamiczny czy statyczny jest efektywniejszy przed treningiem.

Metody:

• Program statycznego rozciągania (ryc.1):

Mięśień czworogłowy był rozciągany przez 30 sek w pozycji wyprostu stawu biodrowego i maksymalnym zgięciu stawu kolanowego z przciągnięciem stopy do pośładka (bez bólu).

• Program dynamicznego rozciągania (ryc.2)

Z pozycji stania, piłkarz miał celowo napiąć mięśnie antagonistyczne (grupa kulszowo-goleniowa), tak aby mięsień czworogłowy się rozciągnął. Każdy piłkarz miał osiągnąć maksymalny zakres ruchu podczas każdego powtórzenia. Wykonanych zostało 5 rozciągań z różnymi prędkościami (mała, średnia oraz tak szybko jak to możliwe), co dało łącznie 15 powtórzeń, twających po 1 sekundzie każde. Czas odpoczynku był taki sam jak w rozciąganiu statycznym (w artykule nie podano).

Ryc.1 Rozciąganie statyczne                                                                        Ryc.2 Rozciąganie dynamiczne

Wyniki:  badania wskazały znacznie wyższą aktywację zarówno mięśnia obszernego bocznego, przyśrodkowego, jak i prostego uda po rozciąganiu dynamicznym. Badanie to potwierdza, że rozciąganie dynamiczne bardziej niż statyczne zwiększa aktywację powierzchownych mięśni mięśnia czworogłowego.

Efektem tego rozciągania byłą większa prędkość kątowa stawu kolanowego i skokowego i większa predkośc maksymalna piłki podczas jej kopnięcia. Zadziało się tak, ponieważ dynamiczne rozciąganie powoduje większy momoent obrotowy w stawie, co prowadzi do zwiększenia prędkości kątowej stawu i w związku z tym zwiększenia prędkości piłki po kopnięciu.

Badania Amiri-Khorasani et al., 2016 wykazały u piłkarzy nożnych większe przyspieszenie, a także większą rozwijaną szybkość po wykonaniu rozgrzewki z rozciąganiem dynamicznym.

Przykładowa rozgrzewka dla piłkarzy nożnych.

Ryc. 3 Przykładowa rozgrzewka, Amiri-Khorasani et al., 2016

Ryc.4 Rozciąganie statyczne kończyn dolnych,  Amiri-Khorasani et al., 2016

Ryc.5 Rozciąganie dynamiczne kończyn dolnych, Amiri-Khorasani et al., 2016

Badania podkreślają, że jeżeli z jakiś powodów piłkarze chcą włączyć do programu także rozciąganie statyczne, powinno ono wyłącznie poprzedzać to dynamiczne.

Trenerzy, osoby odpowiedzialne za przygotowanie fizyczne, fizjoterapeuci sportowi: wprowadzajcie do programów treningowych rozciąganie dynamiczne! Szczególnie w dyscyplinach, w których o wyniku końcowym decyduje skok, rzut, szybka zmiana kierunku czy szybkość zawodnika.

Powodzenia!

Bibliografia:

• Amiri-Kharosani M., Kellis E., Static vs. Dynamic Acute Stretching Effect on Quadriceps Muscle Activity during Soccer Instep Kicking, Journal of  Human Kinetics, Section Kinesiology, 2013;38:37-47 
• Amiri-Kharosani et.al., Acute Effects of Different Combined Stretching Methods on Acceleration and Speed in Soccer Players, Journal of  Human Kinetics, Section III-Sports Training, 2016;50:179-186
• www.rodon.radom.pl
• www.scienceforsport.com

.