Kciuk narciarza

Sezon narciarski powoli się kończy, natomiast leczenie kontuzji narciarskich zaczyna.

Co roku wiele osób kończy swoją narciarską przygodę ze złamaniami w kończynach górnych i dolnych oraz ze znanym nam doskonale zerwaniem więzadeł oraz uszkodzeniem łąkotek w stawach kolanowych.

Jednak mało osób wie o urazie, który zwany jest potocznie „kciukiem narciarza” (ang. skier’s thumb).

Kciuk narciarza to uraz łokciowego więzadła pobocznego (ang. UCL – ulnar collateral ligament).

UCL – troszkę anatomii 

Więzadło to składa się z dwóch części:

1. Więzadło właściwe – biegnie od środka głowy I kości śródręcza do dłoniowej strony paliczka bliższego. Zapobiega siłom koślawiącym staw śródręczno-paliczkowy kciuka w zgięciu.
2. Więzadło dodatkowe – leży bardziej dłoniowo od części właściwej więzadła. Zapobiega siłom koślawiącym staw śródręczno-paliczkowy kciuka w wyproście.

Więzadło to wzmacnia torebkę stawową

Kiedy dochodzi do tej kontuzji?

Wtedy, gdy narciarz upada na wyprostowaną rękę, jednocześnie trzymając w tej ręce kij narciarski. To powoduje wymuszone odwiedzenie kciuka bez lub z jego wyprostem (wg A. Bochenka – następuje przegięcie grzbietowe kciuka).

Źródło: www.physio-pedia.com

Jakie są objawy?

• Ból podczas ruchu i palpacji (dotyku)
• Odchylenie kciuka w stronę łokciową
• Niestabilność

Pacjencie! Jeżeli po takim upadku, masz powyższe objawy, zgłoś się do ortopedy albo fizjoterapeuty!!! Ponieważ nieleczony uraz może przerodzić się w chroniczną niestabilność kciuka. Precyzyjny mocny chwyt będzie dla Ciebie czymś wręcz niewykonalnym, a Ty automatycznie z Narciarza zamienisz się w Gajowego. Dlaczego? Przewlekła niestabilność stawu śródręczno-paliczkowego kciuka nie nazywa się kciukiem narciarza tylko kciukiem gajowego!

Badanie:

Szczegółowe badanie fizjoterapeutyczne opisane jest w artykule Daniela Andersona.

To co należy zrobić na początku to dokładnie obejrzeć staw śródręczno-paliczkowy kciuka. Zobaczyć czy nie uległ on znacznym deformacjom. Jeżeli podejrzewamy złamanie, lepiej wysłać pacjenta na RTG zanim zaczniemy działać dalej.

Samo badanie łokciowego więzadła pobocznego zaczyna się od zaaplikowania siły koślawiącej staw śródręczno-paliczkowy kciuka w 30 stopniach zgięcia tegoż stawu. Jeżeli koślawośc wynosi 30 stopni lub jest o 15 stopni większa niż w stawie zdrowym, świadczyć to może o zerwaniu łokciowego więzadła pobocznego.

Następnie kciuk badamy w maksymalnym wyproście stawu z ponownym przyłożeniem siły koślawiącej, aby zbadać dodatkowe więzadło poboczne. Jeżeli zakres koślawości stawu jest mniejszy niż 30 stopni lub jest mniej niż 15 stopni mniejszy w porównaniu do stawu zdrowego więzadło dodatkowe jest nietknięte. Natomiast w odwrotnym przypadku, więzadło to też jest uszkodzone.

Jak leczymy kciuk narciarza?

Oczywiście możemy się spotkać z leczeniem zachowawczym jak i operacyjnym. 

Celem obydwóch jest ustabilizowanie stawu śródręczno-paliczkowego kciuka.

Zachowawcze:

·         Zapobieganie bólowi i obrzękom– przykładanie zimnych okładów co 4-4 godziny na 14-20 min, układanie ręki wyżej niż linia serca

·         Zachowanie ruchomości stawów palców zdrowych – ruchy czynno-bierne, czynne

·         Zachowanie ruchomości stawu łokciowego, ramiennego – ruchy czynne, PNF

Sam kciuk:

·         Unieruchomienie w szynie

Ø  ( przy niepełnym zerwaniu UCL)

Ø  z zachowaniem ruchomości w stawach międzypaliczkowych kciuka

Ø  pozycja stawu_ odchylenie dołokciowe, lekkie zgięcie

·         po 4 tygodniach – delikatne ruchy zgięcia/wyprostu stawu śródręczno-paliczkowego kciuka (szyna zdejmowana na sesje rehabilitacyjne)

·         po 6 tygodniach całkowite usunięcie szyny (zakładana tylko w sytuacjach narażenia stawu na odnowienie urazu –  np. środki komunikacji miejskiej

·         po 6 tygodniach praca izometryczna i izotoniczna mięśni kłębu kciuka i palców, także z wykorzystaniem przyrządów – impander ręczny, plastelina

·         progresywne wzmacnianie można rozpocząć po 8 tygodniu

·         po 12 tygodniach można wrócić do sportu

Zdaję sobie sprawę, że protokoły postępowania różnią się. Ja proponuję ten z artykułu i z Poradnika Fizjoterapeuty (patrz: bibliografia).

Leczenie operacyjne zostawmy chirurgom 😉.

Narciarze i gajowi! Jeżeli macie objawy opisane w poście to odwiedźcie proszę gabinet fizjoterapeutyczny!

Fizjoterapeuci – nie bagatelizujcie tej kontuzji!

Bibliografia:

• Bochenek A., Reicher A., Anatomia człowieka, T1, Wydawnictwo Lekarsie PZWL, Warszawa 2010:514
• Anderson D., Skier’s Thumb, Australian Family Physician, 2010;(39)8:575-577
•  Kostler B. Ebelt-Paprotny G., Poradnik fizjoterapeuty, Ossolineum, Wrocław 2001
• Tsiouri C, Hayton MJ, Baratz M. Injury to the Ulnar Collateral Ligament of the Thumb, Hand (New York, NY), 2009;4(1):12-18